Kiểm toán báo cáo tài chính là gì?

Khái niệm kiểm toán BCTC

Kiểm toán báo cáo tài chính (Financial statements audit) là quá trình kiểm tra, đánh giá tính trung thực và hợp lý của các thông tin trên báo cáo tài chính do đơn vị lập, nhằm đưa ra ý kiến độc lập về mức độ phù hợp của báo cáo tài chính với chuẩn mực và chế độ kế toán hiện hành.

Đối tượng của kiểm toán báo cáo tài chính gồm:

Báo cáo tình hình tài chính (Bảng cân đối kế toán)
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
Thuyết minh báo cáo tài chính

Mục tiêu của kiểm toán BCTC

Mục đích chính của kiểm toán báo cáo tài chính:

Xác định các thông tin trên BCTC có đảm bảo tính trung thực, hợp lý và phù hợp với các chuẩn mực, chế độ kế toán hiện hành hay không.
Phát hiện và ngăn ngừa các sai sót, gian lận trên báo cáo tài chính.
Đưa ra ý kiến độc lập, khách quan về tính trung thực và hợp lý của BCTC, tạo niềm tin cho các đối tượng sử dụng thông tin tài chính.

Căn cứ pháp lý: Luật kiểm toán độc lập số 67/2011/QH12 và Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 200

Các loại hình kiểm toán báo cáo tài chính

Có 3 loại hình kiểm toán BCTC phổ biến hiện nay:

Kiểm toán độc lập

– Kiểm toán độc lập (Independent audit) do các công ty kiểm toán độc lập thực hiện theo hợp đồng kiểm toán với khách hàng.

– Kiểm toán độc lập nhằm đưa ra ý kiến về tính trung thực, hợp lý của BCTC với mục đích sử dụng bên ngoài.

– Ý kiến kiểm toán độc lập là cơ sở tin cậy giúp các đối tượng có liên quan đưa ra quyết định đối với doanh nghiệp.

Ví dụ: Công ty ABC thuê công ty kiểm toán độc lập E&Y kiểm toán các BCTC 2022 để công bố ra thị trường.

Kiểm toán nội bộ

– Kiểm toán nội bộ (Internal audit) do bộ phận kiểm toán nội bộ của doanh nghiệp thực hiện theo kế hoạch hàng năm.

– Kiểm toán nội bộ đánh giá tính hiệu lực của hệ thống kiểm soát nội bộ, phát hiện các rủi ro tiềm ẩn trong quá trình lập và trình bày BCTC.

– Mục đích chính là giúp lãnh đạo DN hoàn thiện quy trình quản lý và chủ động phòng ngừa sai sót, gian lận.

Kiểm toán nhà nước

– Kiểm toán nhà nước (State audit) do các cơ quan kiểm toán nhà nước thực hiện đối với các đơn vị sử dụng ngân sách, vốn, tài sản nhà nước.

– Kiểm toán nhà nước nhằm đánh giá tính tuân thủ của đơn vị được kiểm toán đối với pháp luật về quản lý tài chính và ngân sách.

– Mục tiêu là bảo vệ lợi ích tài chính quốc gia, xử lý các sai phạm và kiến nghị giải pháp hoàn thiện chính sách.

Quy trình kiểm toán báo cáo tài chính

Quy trình kiểm toán BCTC độc lập bao gồm 3 giai đoạn chính:

Quy trình kiểm toán báo cáo tài chính

Lập kế hoạch kiểm toán

– Thu thập thông tin về đơn vị được kiểm toán: ngành nghề, quy mô, hoạt động kinh doanh, rủi ro trọng yếu…

– Xác định mục tiêu và phạm vi kiểm toán

– Lựa chọn hình thức kiểm toán: kiểm toán toàn bộ BCTC hoặc kiểm toán từng phần

– Lên kế hoạch kiểm toán: nhân sự, thời gian, kinh phí và các thủ tục kiểm toán cụ thể

Thực hiện các thủ tục kiểm toán

– Kiểm tra, đối chiếu chứng từ, sổ sách kế toán và các tài liệu liên quan

– Thực hiện các thủ tục phân tích: so sánh các chỉ tiêu trên báo cáo tài chính qua các năm

– Kiểm tra hệ thống kiểm soát nội bộ, xác định các rủi ro có ảnh hưởng đến BCTC

– Tổ chức các cuộc kiểm tra, kiểm đếm tài sản quan trọng như tiền mặt, hàng tồn kho

– Thu thập bằng chứng kiểm toán về các sai sót trọng yếu (nếu có)

Tổng hợp, đánh giá kết quả và lập báo cáo

– Tổng hợp, đánh giá kết quả các thủ tục kiểm toán đã thực hiện

– Kiểm tra tính tuân thủ các chuẩn mực, chế độ kế toán của doanh nghiệp

– Đưa ra kết luận và ý kiến kiểm toán về BCTC sau khi thảo luận với lãnh đạo doanh nghiệp:

Ý kiến chấp nhận toàn phần
Ý kiến chấp nhận từng phần
Ý kiến không chấp nhận
Ý kiến từ chối đưa ra ý kiến

– Lập báo cáo kiểm toán và trình BCTC đã được kiểm toán.

Ví dụ:

Công ty kiểm toán ABC thực hiện kiểm toán BCTC 2022 cho Công ty XYZ. Sau khi hoàn tất kế hoạch kiểm toán, các kiểm toán viên đã kiểm tra chứng từ, sổ sách kế toán, phỏng vấn các bộ phận liên quan và thu thập bằng chứng để đánh giá mức độ trung thực, hợp lý của các số liệu trên BCTC.

Kết quả là các kiểm toán viên đã phát hiện một số sai sót trọng yếu trong việc ghi nhận doanh thu và chi phí, đồng thời đưa ra kiến nghị cho ban lãnh đạo công ty.

Sau khi thảo luận và thống nhất với đơn vị được kiểm toán, công ty kiểm toán đã lập báo cáo kiểm toán, trong đó đưa ra ý kiến chấp nhận từng phần vì báo cáo tài chính có một số sai sót trọng yếu nhưng không làm ảnh hưởng lớn đến tính trung thực của BCTC.

Xem thêm: Dịch vụ Kiểm toán Báo cáo Tài chính

Lợi ích của việc kiểm toán BCTC

Đối với doanh nghiệp

Tăng độ tin cậy của báo cáo tài chính, đáp ứng yêu cầu của các bên liên quan như: cổ đông, ngân hàng, cơ quan thuế
Phát hiện các sai sót kế toán nghiêm trọng, rủi ro tiềm ẩn để kịp thời có biện pháp khắc phục
Nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động kinh doanh, ổn định nguồn vốn hoạt động
Tạo uy tín, thương hiệu và niềm tin với các đối tác, khách hàng

Đối với nhà đầu tư, chủ nợ

Có cơ sở tin cậy để đánh giá khả năng sinh lời và rủi ro của DN
Đưa ra các quyết định đầu tư, tín dụng phù hợp
Tăng cường khả năng giám sát hoạt động và giảm thiểu rủi ro mất vốn

Đối với cơ quan quản lý nhà nước

Giảm thiểu rủi ro báo cáo sai lệch, gian lận của các đơn vị trên thị trường
Tăng cường sự minh bạch của thông tin tài chính, tạo môi trường kinh doanh lành mạnh
Quản lý được nguồn thu ngân sách nhà nước một cách toàn diện
Nâng cao hiệu quả xây dựng chính sách, chiến lược quản lý kinh tế

Các câu hỏi thường gặp

Hỏi: Báo cáo tài chính là gì?

Đáp: Báo cáo tài chính là bộ báo cáo tổng hợp về tình hình tài chính, kết quả hoạt động kinh doanh và các luồng tiền của một đơn vị kế toán trong kỳ. Bao gồm: Bảng cân đối kế toán, Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, Báo cáo lưu chuyển tiền tệ và Thuyết minh BCTC.

Hỏi: Kiểm toán báo cáo tài chính khác gì so với lập báo cáo tài chính?

Đáp:

Lập BCTC là trách nhiệm của ban lãnh đạo đơn vị kế toán, còn kiểm toán BCTC do đơn vị kiểm toán độc lập (bên thứ ba) thực hiện.
Lập BCTC nhằm trình bày tình hình tài chính của đơn vị theo chuẩn mực và chế độ kế toán, còn kiểm toán BCTC xác nhận mức độ trung thực, hợp lý của các số liệu trên BCTC.

Hỏi: Ai có trách nhiệm lập và kiểm toán BCTC?

Đáp:

Trách nhiệm lập BCTC thuộc về giám đốc (hoặc người đại diện theo pháp luật) của đơn vị kế toán.
Trách nhiệm kiểm toán BCTC thuộc về đơn vị cung cấp dịch vụ kiểm toán độc lập có chứng chỉ hành nghề do Bộ Tài chính cấp.

Hỏi: Các công ty nào bắt buộc phải kiểm toán BCTC?

Đáp:

Theo Luật Kiểm toán độc lập 2011, các đơn vị bắt buộc phải kiểm toán BCTC hàng năm gồm:

Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài
Tổ chức tín dụng
Tổ chức niêm yết, công ty đại chúng
Doanh nghiệp nhà nước
Doanh nghiệp, tổ chức khác có liên quan đến lợi ích công chúng

Dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính của Công ty VATH

Để đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp, Dịch vụ doanh nghiệp VATH đem đến cho khách hàng dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính với chất lượng hàng đầu hiện nay. VATH quy tụ đội ngũ chuyên gia và kiểm toán viên giàu kinh nghiệm. Đó là những người có am hiểu sâu rộng về lĩnh vực kiểm toán, kế toán, thuế và nắm vững Luật thương mại, lao động, đầu tư…

Hiện VATH đã và đang cung cấp dịch vụ kiểm toán BCTC, báo cáo tài chính đã được kiểm toán cho những khách hàng là các doanh nghiệp, tổ chức trên toàn lãnh thổ Việt Nam, hoạt động trong nhiều ngành nghề khác nhau. Chúng tôi cam kết mang lại cho doanh nghiệp những giải pháp tốt nhất và tư vấn hữu ích. Từ đó góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh và đầu tư của doanh nghiệp.

Ngoài ra, khách hàng sử dụng dịch vụ của VATH còn được tư vấn về thuế, tài chính kế toán hoàn toàn miễn phí. Chúng tôi cũng đảm bảo mức phí dịch vụ hợp lý căn cứ trên khảo sát thực tế tình hình doanh nghiệp và đảm bảo đúng luật định. Trong bối cảnh hiện nay, kiểm toán báo cáo tài chính đang ngày càng cho thể hiện được vai trò và tầm quan trọng của mình.

Tuy nhiên để đảm bảo tính chính xác của kết quả kiểm toán, doanh nghiệp cũng cần sáng suốt để lựa chọn các công ty kiểm toán uy tín. Và Dịch vụ doanh nghiệp VATH luôn là địa chỉ vàng được nhiều doanh nghiệp trên cả nước tin tưởng lựa chọn.